ارزیابی اثرات اجتماعی - اقتصادی سد سلیمانشاه سنقر بر توسعه روستایی منطقه تحت پوشش شبکه آبیاری و زهکشی سد

مکانهای روستایی در ارتباط مستقیم با طرحهای توسعه هستند و این طرحها اثرات کاملاً مشخصی در زندگی اجتماعی و اقتصادی روستاییان دارند. امروزه تلاش میشود تا در قالب ارزیابی آثار توسعهای طرحها، منافع و مضرات حاصل از یک رخداد اقتصادی را بر مناطق مورد نظر، مورد ارزیابی و تحلیل قرار داد. هدف اصلی این تحقیق کمی- کیفی ارزیابی اثرات اجتماعی-اقتصادی سد سلیمانشاه بر توسعه روستایی منطقه تحت پوشش شبکه آبیاری و زهکشی سد بود. جامعه آماری تحقیق در بخش کمی شامل روستاییان سرپرست خانوار روستاهای حوضه آبگیر سد (1273n=) بودند که291 نفر از آنها براساس جدول مورگان با استفاده از روش نمونهگیری صورت طبقهای با انتساب متناسب انتخاب شدند. جامعه مورد مطالعه در بخش کیفی تحقیق اعضای شورا و دهیاریهای روستاهای تحت پوشش سد (48=n) بودند که به صورت سرشماری انتخاب شدند. به منظور تحلیل دادههای بخش کیفی از فن تدوین نقشههای ذهنی و تحلیل محتوا، و در بخش کمی از مدل موریس، الماس توسعه، و تحلیل کلاستر بهره گرفته شد. بر طبق نتایج حاصل از تحلیل محتوا اثرات اجتماعی سد سلیمانشاه در 10 دستهی کلی(افزایش امید به زندگی ، بهبود امنیت منطقه ، توسعه توریسم، ماندگاری در روستا، اشتغال، کاهش فقر، وحدت و انسجام اجتماعی، تقویت سرمایه اجتماعی، توسعه ناموزون، نقض حقوق اساسی مردم)،اثرات اقتصادی در 7 دستهی کلی(ایجاد رقابت اقتصادی، تقویت و توسعه اقتصاد منطقه تحت پوشش، جذب سرمایه های شهری به مناطق روستایی، بالا رفتن ارزش زمین های کشاورزی منطقه تحت پوشش، تاسیسات رفاهی، امنیت غذایی و تضعیف اقتصاد محلی)و در نهایت اثرات فرهنگی و زیست محیطی سد مذکور در 7 دستهی کلی (مبادله فرهنگی، آگاهی، توریسم، احیاء مکانهای تفریحی، فرهنگ شهرنشینی، تعلقات اجتماعی– فرهنگی و اثرات زیست محیطی)خلاصه می شود. بر اساس نتایج از میان 12 روستا تحت پوشش سد سلیمانشاه دو روستا در سطح در حال توسعه و بقیه روستاها در سطح کمتر توسعه یافته بودند. بر طبق نتایج تنها روستای سلیمانشاه از لحاظ هر سه شاخص اقتصادی، اجتماعی–اقتصادی و اجتماعی در مقدار بالاتری نسبت به متوسط منطقه قرار گرفته و در واقع بیشترین تأثیر را از سد سلیمانشاه پذیرفته بود.